Ana Tasić: Bleda parodija naše stvarnosti

Komedija “Šumadija“ Filipa Vujoševića intrigantna je na planu značenja i forme, i u oba pogleda je bliska njegovom prethodnom komadu, izvedenom na sceni Bitef teatra, „Život stoji, život ide dalje“. Kao i tamo, i ovde je u centru pažnje život umetnika u današnjoj Srbiji, pri čemu se u oba slučaja pisac provokativno poigrava sa odnosom između stvarnosti i pozorišta. Protagonista “Šumadije“  je pesnik za decu F, zaljubljen u glumicu Suzanu Lukić, sa kojom prvo gradi imaginarni ljubavni život, a kasnije i stvaran odnos. To dovodi do uspostavljanja složenih veza sa realnošću, koja postaje odgovarajući odraz njegove rascepane, shizofrene svesti. Vujoševićev komad daje apsurdni, kritički  odraz našeg društva, prekomernog uticaja politike na svakodnevnicu, odnosno politizacije na svim društvenim niovima, što dovodi do opšteg urušavanja vrednosti i neprekidnog kontinuiteta odlaska talanata iz zemlje.

U postavljanju Vujoševićevog komada na scenu Šabačkog pozorišta, rediteljka Maja Pelević bira put krajnje parodije, rastegnute karikature koja naglašava apsurdnost društvenih problema koje komad tretira, ali sa druge strane ubija moguća dramska značenja, svodeći predstavu na jednu dimenziju. Takođe, taj skoro neprestano iskrivljeni ton igre vodi do zasićenja gledaoca, i porasta njegove gladi za suptilnošću, koja bi dodala druge, finije slojeve značenja. U nedostatku toga, kako scenska radnja odmiče, gledalac pomalo gubi interesovanje za njen tok.

Scena je popartistički utvrđena, jarkih boja i naglašene teatralnosti, u skladu sa karikaturalnom postavkom i igrom (scenografija i kostimografija Isidora Spasić). Pozornica je nalik dečjem igralištu, zbog tobogana i velikih kocki koje se slažu i preslažu. Protagonista F (Vladimir Milojević), obučen kao štreber, asocijalan i ekscentričan, nesnađeni je pesnik koji ima 41 godinu, lutalica je, zarobljen u svetu snova, poezije, romantike. Njegova plastičnost je naglašena, kao i njegov infantilizam, što oduzima njegovu opipljivost, životnu verodstojnost, odnosno mogućnost dramske snage. Slična je postavka Ivane, njegove sestre (Sonja Milojević), koja pokušava da ga vrati u realnost, nalazeći mu posao kopirajtera, bez naglašenijih dramskih vrednosti. Igra Suzane Lukić, u ulozi Suzane Lukić, kao i njenog duha, dramski je upečatljivija jer ima psihološke dimenzije koje daju autentičnost i dubinu njenoj pojavi. Marinu, koja sa Ivanom i F-om radi na marketinškim strategijama plasmana čokolada za decu, čiji su zaštitni znak životinje družine „Šumadija“,  predstavlja Aleksandra Ristić kao jasno blaziranu, hladnu, bez mnogo ljudskosti. Minu, ispred Srpske napredne stranke, takođe proračunato, i funkcionalno bezlično, igra Kristina Pajkić.

Na sceni se u velikoj meri koristi video bim, koji ima dokumentrna i ilustrativna značenja, ali je u estetskom pogledu nezadovoljavajući, ilustracije često deluju jeftino. Na početku se prikazuju televizijske emisije u kojima učestvuje Suzana Lukić, što gradi podsticajan odnos između stvarnosti i dramske fikcije, sa kojim se ovaj komad vešto poigrava. Na kraju se emituje kratak film koji prenosi čestitke i pozdrave F-u koji odlazi u Moldaviju. On sa jedne strane ima dopadljiva komička značenja, ali suštinski ne izlazi iz okvira značenjski i  izvođački blede parodije koja definiše predstavu.

Ana Tasić

Kritika je deo projekta „Kritičarski karavan“ koji realizuje Udruženje pozorišnih kritičara i teatrologa Srbije, pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture i informisanja.

foto: Šabačko pozorište