U potrazi za istinom i pravdom drugi deo

Milan Mađarev

Kritika U potrazi za istinom i pravdom drugi deo je objavljena u Književnim novinama 1350 (Beograd, novembar 2024)  kao deo projekta Kritičarski karavan Udruženja pozorišnih kritičara i teatrologa Srbije.

U potrazi za istinom i pravdom drugi deo

Potraga za istinom i pravdom se nastavlja u predstavi Izuzeti Đorđa Petrovića u režiji Mie Knežević i izvođenju Narodnog pozorišta Sombor. U ovom tekstu pisaću o repriznom novembarskom izvođenju predstave Izuzeti. .

Nestanak beba iz porodilišta je do ove predstave bila tema mnogih novinskih napisa u kojima su nesrećni roditelji govorili o svojim naporima da ponovo povežu pokidane niti svojih života. Tekst Đorđa Petrovića i predstava Mie Knežević razotkrivaju kako se sprovodi ovaj zločin koji ostaje bez primerene kazne. Uigrani scenario je sledeći: potrebno je pronaći bilo koju porodilju, doktor ili njegov saradnik (npr. Stažista) iznese bebu iz porodilišta gde je preuzme osoba X i uz obilnu novčanu naknadu preda osobi Y. Pokušaj porodilje ili porodice da dođe do tela bebe koja je proglašena za mrtvorođenu ili preminulu zbog komplikacija kao po pravilu nailazi na izbegavanje, prolongiranje i zaveru ćutanja u porodilištu. Ako je baš neophodno onda se nađe korumpirani ili zainteresovani pojedinac iz policije koji učine da je svaka dalja potraga ne samo neumesna, nepotrebna već i nemoguća.

U odnosu na Petrovićev tekst gde roditelji govore svoje ispovesti pred Anketnim odborom povodom nestalih beba u predstavi publika dobija tu ulogu. Mala scena NP Sombor – Studio 99 je idealna za ovakvu predstavu jer se prostor igre produžava i u gledalište. Takođe, po rediteljskoj zamisli glumci koji igraju neke od likova roditelja i aktera krađe beba sede u gledalištu. U prvom delu predstave narativni pasaži likova imaju funkciju monologa, koji usporavaju liniju priče ne izazivajući empatiju sa likom koji ih izgovara. Takav utisak je pojačan prelaskom iz narativnih delova u igranje scena koje se izvode sa distancom u stilu glume predstavljanja. Međutim, u drugom delu predstave linija priče se uspostavlja, igra sa distancom se nastavlja ali predstava ostvaruje kumulativni emotivni efekat kod publike.  Teško je izdvojiti nekog posebno iz glumačkog ansambla NP Sombor koji su ostvarili ovako zahtevan glumačko-rediteljski eksperiment. Ivana V. jovanović igra Danku, beskrupoloznu ženu spremnu na sve jer želi da sačuva tajnu o tome kako je uz pomoć osobe Y – svog oca policajca Njegovana (David Tasić Daf) dobila tuđe dete, Ana Rudakijević igra doktorku Nevenu sa kojom se život surovo poigrao jer je ostala bez bebe dok je bila maloletna, a njenom drugom detetu je potrebna transplantacija koštane srži jer boluje od leukemije,  Nemanja Bakić igra naivnog doktora Igora koji želi da spreči krađu beba ali kao po pravilu biva izigran, izmanipulisan, pa čak i prebijen jer kvari dobro uigran posao. Miloš Lazić igra Mitra kao homo dupleksa: na jednoj strani je osoba X – šarmantan nitkov i nasilnik koji je važan deo lanca krađe beba, a na drugoj strani je porodični čovek koji hoće da doprinese boljitku svojih bližnjih a Ninoslav Đorđević igra doktora Gorana koji je operisan od griže savesti i za koga je novac glavni životni imperativ.

Predstava Izuzeti je mali prilog dugogodišnjoj potrazi za istinom i pravdom i poziv na buđenje pojedinaca i društva u celini jer traži odgovornost za učinjeno, ali i neučinjeno. Dok se to ne dogodi gledajte predstavu Izuzeti u Studiju 99 NP Sombor, na beogradskoj premijeri ili na nekom od festivalskih izvođenja.

Kritika U potrazi za istinom i pravdom drugi deo je deo projekta „Kritičarski karavan“ koji realizuje Udruženje pozorišnih kritičara i teatrologa Srbije, pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture.